Elementy nieduże, ale istotne

28 lut 2017

W porównaniu z tłumikiem elementy potrzebne do jego montażu są maleńkie, więc bywają bagatelizowane. Tymczasem pełnią one bardzo ważne funkcje.

Trwałość układu wylotowego zależy nie tylko od jakości materiałów, z których wykonane zostały główne jego elementy, a więc rury i tłumiki, ale również od sprawności wielu drobniejszych części, tzn. uszczelek, opasek zaciskowych, wieszaków. Jeśli bowiem np. zerwie się któreś z mocowań wydechu, wielce prawdopodobne jest, że zacznie wpadać on w nadmierne drgania, te zaś bardzo szybko mogą spowodować powstanie pęknięć, nawet na niedawno zamontowanych rurach. Z kolei uszkodzenie uszczelki oznacza zwykle pojawienie się przedmuchów gorących spalin, które są w stanie wypalić dziurę w stalowej blasze.

Jednocześnie zauważyć należy, że warunki, w jakich pracują te, tylko na pozór niezbyt ważne części, należą do skrajnie trudnych. Zwłaszcza w okolicach katalizatora układ wydechowy rozgrzewa się do kilkuset stopni Celsjusza. Pół biedy jeszcze, gdyby ta temperatura utrzymywała się stale. Tak jednak nie jest, gdyż wystarczy przejechać przez kałużę, aby rozpryskiwana przez koła woda spowodowała nagłe schłodzenie wydechu. A to oznacza, że jego elementy nagle zmieniają swe wymiary i w układzie powstają duże naprężenia. Materiały, z których wykonywane są części wydechu, muszą być zatem nie tylko odporne na działanie wysokich temperatur, ale też odpowiednio elastyczne. I dotyczy to zarówno głównych elementów, takich jak kolektor, katalizator, rury czy tłumik, jak i elementów montażowych.

W praktyce różnie z tym niestety bywa, przy czym rzadziej zastrzeżenia zgłaszane są do zasadniczych części wydechu. Ich producenci nie bardzo mogą bowiem pozwolić sobie na zastosowanie marnych materiałów, gdyż grozi to szybkim przepaleniem się kosztownych przecież elementów. Znacznie częściej awarie tego rodzaju zdarzają się w przypadku uszczelek, opasek, wieszaków. Wina przy tym może leżeć zarówno po stronie producenta, jak i sprzedawcy oraz klienta. Rzecz w tym, iż czasem z powodu braku odpowiedniej wiedzy, a czasem z chęci zyskania (w przypadku sprzedających) lub zaoszczędzenia (w przypadku klientów) kilku, kilkunastu złotych montowane są nieodpowiednie części. Finał tego, niezależnie od powodu, jest jednak zwykle ten sam – dochodzi do poważnej awarii układu wydechowego.

Aby powyższy scenariusz nie urzeczywistnił się, nie wolno bagatelizować znaczenia części montażowych, a także trzeba cokolwiek o nich wiedzieć. Oto zatem kilka podstawowych informacji na ich temat.

Uszczelki

Wnętrze układu wydechowego wypełniają gorące gazy, zatem na uszkodzenie najbardziej narażona jest wewnętrzna część uszczelek stosowanych w tym układzie, gdyż to ona ma bezpośredni kontakt ze spalinami. Otwór uszczelek powinien być więc otoczony tzw. pierścieniem ogniowym, który przeciwdziała ich wypaleniu (nie dotyczy to uszczelek ze stali nierdzewnej). W okolicach katalizatora, jako że panuje tam najwyższa temperatura, niemal żelazną regułą jest stosowanie wyłącznie uszczelek w pełni metalowych lub wykonanych ze specjalnych żaroodpornych materiałów, zaś przy kolektorze wydechowym – ze sprężynującej blachy nierdzewnej. Na blachę perforowaną czy materiały miękkie możemy sobie pozwolić tylko bliżej końca układu wydechowego, gdyż występujące tam temperatury nie stanowią już zagrożenia dla uszczelek.

Zwróćmy uwagę, że często zdarza się tak, iż uszczelki wyglądają identycznie, a różnią się tylko materiałem, z którego je wykonano. Nie musi to wcale oznaczać, że któraś z nich jest zła, mogą mieć po prostu inne przeznaczenie. Niestety sprzedający nagminnie ułatwiają sobie pracę i zamawiają tylko jedną wersje takiej uszczelki, decydując się zwykle na tę tańszą (a więc na ogół i mniej wytrzymałą). Pozbawiają w ten sposób nieświadomego klienta wyboru i narażają go na popełnienie błędu, którego konsekwencje bywają kosztowne.

Miejmy też cały czas na uwadze, że aby uszczelka była trwała musi być sporządzona z dobrych materiałów o odpowiedniej grubości, te zaś nie są tanie. Jeśli zatem uszczelka, mająca pracować w ekstremalnie trudnych warunkach, kosztuje podejrzanie mało, niewielkie jest prawdopodobieństwo, iż będzie działać długo i niezawodnie.

Wieszaki elastyczne

Ponieważ praktycznie cały układ wydechowy ważący od kilku do kilkunastu kilogramów podczepiony jest do płyty podłogowej za pomocą paru elastycznych wieszaków, jakość tych elementów ma pierwszorzędne znaczenie. Niemniej z ich trwałością bywa rozmaicie. Te montowane fabrycznie wytrzymują czasem nawet pięć lat, podczas gdy oferowane na rynku części zamiennych po trzech latach nadają się do wymiany.

Różnica bierze się stąd, że wieszaki zakładane fabrycznie wykonywane są zazwyczaj ze specjalnych materiałów, które są wielokrotnie droższe od materiałów wykorzystywanych przez producentów elementów dostarczanych jako części zamienne. Ci czynią oszczędności, gdyż wychodzą z założenia, że tańszy wyrób lepiej będzie się sprzedawał a jednocześnie zupełnie wystarczy, jeśli żywotność ich wieszaków będzie taka, jak trwałość aftermarketowego układu wylotowego, który te wieszaki  mają utrzymywać.

Wynika z tego ważny wniosek praktyczny: aby uniknąć kłopotów, zawsze wraz z tłumikiem należy wymienić komplet elastycznych zawiesi. Zastosowane wieszaki gumowe nie mogą być przy tym tylko zbliżone kształtem i rozmiarami do tych, które mają zastąpić – muszą być praktycznie takie same. Dobierając coś podobnego nigdy wszak nie wiemy, do jakich obciążeń dany element został zaprojektowany. Jeżeli do znacznie mniejszych, to może się zdarzyć, że tłumik po prostu urwie się podczas jazdy.

wydech elementy 2Bardzo istotne jest także, aby wieszak został użyty w miejscu, do którego został przewidziany. Wieszaki (również aftermarketowe), które przeznaczone są w okolice katalizatora, wykonuje się z wytrzymalszych mieszanek gumowych bądź z silikonu i dla odróżnienia są one kolorowe (np. czerwone lub zielone). Zakładając przy katalizatorze czarny wieszak ze zwykłej gumy (nawet identyczny kształtem i rozmiarem) ryzykujemy, że się szybko przestanie spełniać swoja funkcję.

Uważać też trzeba podczas samego montażu. Zwłaszcza w przypadku wieszaków gumowych nawet maleńkie ich nacięcie może łatwo się powiększyć, co w konsekwencji spowoduje zerwanie się wieszaka. Dlatego do montażu nie należy używać żadnych narzędzi z ostrymi krawędziami. Korzystać się powinno ze specjalnych przyrządów które, choć nie kosztują wiele (kilka, kilkanaście złotych), niestety, są wciąż mało popularne.

Istotnym punktem przy zakładania wieszaka jest również sprawdzenie, czy na zaczepie (haku) przytwierdzonym do tłumika nie ma resztek spawalniczych, które mogłyby uszkodzić (nadciąć) gumowy element. Weźmy pod uwagę, że wieszak nie tkwi nieruchomo na haku, lecz z powodu wibracji układu wydechowego nieustannie trze o zaczep. Jeśli zatem na haku są jakieś spawalnicze pozostałości, wieszak w tym miejscu będzie się zużywał z dużo większą intensywnością.

Elementy metalowe

Oceniając wszelkie metalowe elementy montażowe uwagę zwrócić trzeba na materiał, z którego zostały sporządzone (głównie na jego grubość, bo inne cechy trudno na oko określić) oraz na ich wykonanie. A więc gwint na śrubach czy szpilkach nie może mieć zadziorów, nakrętki powinny się bez trudu, ale z wyczuwalnym oporem nakręcać, łączniki rur muszą swoje ważyć, czyli winne być wykonane z blachy o odpowiedniej grubości. Dobrym standardem jest tu 1 mm, niestety często spotkać się można ze znacznie cieńszej, nawet o grubości 0,6 mm. Producenci stosują ją, by zapewnić atrakcyjną cenę swego wyrobu, pociąga to jednak automatycznie obniżenie jego wytrzymałości i trwałości.

Oszczędności, w krańcowych przypadkach dochodzące do 50 procent, czynione są powszechnie również na materiale, z którego wykonuje się druciane pierścienie uszczelniające. Tymczasem jeśli pierścień ten jest zbyt rzadko „tkany”, nie będzie w stanie należycie spełnić swego zadania. Cóż więc z tego, że ma ono bardzo atrakcyjną cenę, skoro szybko będzie trzeba go znowu wymieniać.

W kontekście tym wspomnieć trzeba także o łącznikach elastycznych. Płacimy za wykonane z nierdzewnej plecionki, tymczasem nierzadko otrzymujemy zrobione ze stali, która nierdzewną tylko udaje. Tu jednak mamy pewną możliwość sprawdzenia, co sprzedawca chce nam wcisnąć. Im stal jest bardziej odporna na korozję, tym słabiej przyciąga ją magnes.

Komplety montażowe

Kupując tzw. zestaw montażowy jesteśmy zwykle przekonani, że zawiera on wszystkie elementy, które mogą być potrzebne. Tymczasem w przypadku kompletów do wydechu wcale tak być nie musi! Co przy tym znamienne, zdarza się to zwłaszcza zestawom sygnowanym przez wiodących producentów układów wylotowych. W ich kompletach często brakuje najdroższych elementów typu łączniki rur czy śrubunki i trzeba dokupować je osobno. Informacji tej nie ma jednak w katalogach, nie zawsze też wie o tym sprzedawca. Zanim zatem wybierzemy się do sklepu warto dokładnie spisać, co będzie nam potrzebne.

Kolejny problem z kompletami montażowymi polega na tym, że producenci wydechów potrafią w rozmaity sposób rozwiązywać kwestię połączenia poszczególnych elementów układu. Tym samym dopóki nie przymierzymy, nigdy nie możemy mieć całkowitej pewności, że właśnie kupiony tłumik będzie pasował do zastanych łączników, których nie trzeba akurat wymieniać, zaś w przypadku opasek, uszczelek i złącz wchodzących w skład kompletu montażowego – czy rzeczywiście do czegoś się przydadzą.

Gdy zakładamy cały nowy układ wydechowy (co producenci wydechów sugerują z wielu względów, lecz czego z uwagi na koszty właściciele pojazdów na ogół nie akceptują), problemy te siłą rzeczy nie występują. Za to koniecznie trzeba się wtedy upewnić, czy oferowany nam komplet montażowy został przewidziany do układu danego producenta. W przeciwnym razie może się okazać, że jest zupełnie nieodpowiedni!

Jak rozpoznać specjalistę?

Jak z tego wszystkiego wynika, przy zakupie części potrzebnych do naprawy układu wydechowego czyhać może wiele mało przyjemnych niespodzianek. By ich uniknąć, warto więc zaopatrywać się w punktach specjalizujących się w sprzedaży części do wydechu. Powstaje tu jednak problem, jak taki punkt rozpoznać. Najkrócej mówiąc na miano specjalistycznej zasługuje firma która:

  • ma w swej ofercie szeroką gamę części obejmującą, gdy chodzi o elementy montażowe, nie mniej niż 1000 różnych produktów;
  • sprzedaje wyroby pochodzące z identyfikowalnego i pewnego źródła. Generalnie sprawdza się zasada, że jeśli ktoś podpisuje się pod swym produktem i bierze za niego odpowiedzialność udzielając gwarancji, prawdopodobieństwo, iż jest to dobry wyrób, znacznie rośnie;
  • zatrudnia pracowników potrafiących udzielić informacji o wszelkich zawiłościach związanych z elementami montażowymi, a nie dysponujących tylko powierzchowną wiedzą, w dodatku wyłącznie o tłumikach;
  • przestrzega swych klientów przed robieniem „oszczędności” przy kupowaniu elementów montażowych, które w sumie kosztują nie więcej niż 5–10% kosztów całej naprawy. Od części tych w znacznym stopniu zależy jednak długie i niezawodne funkcjonowanie układu wydechowego.

Zostaw Komentarz