Czujniki ABS – rodzaje i diagnostyka

Czujniki ABS należą do kluczowych elementów systemów, od których zależy bezpieczeństwo jazdy. Niemniej, głównie ze względu na warunki w jakich muszą pracować, ulegają czasem awarii. Podejrzenie, że uległy uszkodzeniu, powinno zostać potwierdzone diagnostyką, a to w celu wykluczenia niesprawności innych podzespołów.

W praktyce warsztatowej spotkać można dwa rodzaje czujników ABS: pasywne i aktywne. Te pierwsze mają postać cewki nawiniętej na rdzeń ferromagnetyczny. Montuje się je bezpośrednio przy pierścieniu impulsowym połączonym z piastą koła lub półosią, ewentualnie przy tarczy ze zintegrowanym łożyskiem i pierścieniem ABS.

Ruch obrotowy pierścienia impulsowego wpływa na pole magnetyczne wytwarzane przez rdzeń czujnika. Zmieniające się pole magnetyczne indukuje w uzwojeniu napięcie, które można zmierzyć. Testując czujnik pasywny oscyloskopem zobaczymy, że wykres prądowy ma przebieg sinusoidalny. Sygnał ten jest następnie przetwarzany na sygnał prostokątny.

Ze względu na to, że czujniki pasywne mają znaczne rozmiary, załączają się dopiero wówczas, kiedy koło osiągnie pewną minimalną prędkość obrotową oraz są niezbyt precyzyjne, stosuje się je już dosyć rzadko. W większości samochodów produkowanych po roku 2002 spotkać można tzw. czujniki aktywne. Sygnał wyjściowy z takich czujników od razu jest prostokątny, nie musi być więc już przetwarzany. Na jakiej zasadzie działają? Wyjaśnia to Wojciech Sokołowski, doradca techniczny z firmy TMD Friction Polska oferującej wyroby marki Textar.

– Czujniki ze zintegrowanym obwodem elektronicznym (tzw. czujniki aktywne), zasilane są przez sterownik ABS. Magnetorezystorowe czujniki działają w parze z pierścieniem wielobiegunowym (magnetycznym), a w bardziej rozbudowanej wersji czujniki hallotronowe współpracują dodatkowo ze stalowym pierścieniem impulsowym. W przypadku współpracy z pierścieniem stalowym na czujniku hallotronowym umieszcza się dodatkowy magnes. Obracające się koło zębate, powoduje zmianę pola magnetycznego w czujniku. Sygnał nie jest zależny od czasu obrotu koła, co jest główną przewagą czujników Halla. Reagują one na nawet najmniejsze zmiany pola magnetycznego, dzięki czemu są bardzo dokładne i, w przeciwieństwie do czujników indukcyjnych, mierzą sygnał praktycznie od momentu ruszenia pojazdu.  

Awaria czujników ABS objawia się zazwyczaj poprzez: aktywację kontrolki ABS na desce rozdzielczej, blokowanie się kół przy hamowaniu, brak działania systemów stabilizacji toru jazdy oraz będące ich konsekwencją wygenerowane kody usterek. Przyczyny awarii leżą zazwyczaj w przerwaniu obwodu elektrycznego, zwarciu, uszkodzeniu zewnętrznym czujnika lub koła impulsowego a także silnym zabrudzeniu, które zakłóca sygnał. Ten ostatni przypadek zachodzi dość często, albowiem czujniki znajdują się w miejscach narażonych na działanie kurzu, wody, błota. Trzeba jednak pamiętać, że nieprawidłowe działanie czujnika ABS może być również wynikiem wadliwego działania innych podzespołów, jak np. nadmiernego luzu łożyska koła.

– Diagnostykę należy rozpocząć od kontroli wzrokowej elementów mechanicznych oraz przewodów. Warto także sprawdzić bezpieczniki odpowiadające za ten układ. Jeśli nic nie wzbudzi podejrzeń, kolejnym krokiem powinno być skanowanie testerem diagnostycznym w poszukiwaniu błędów systemu ABS/ESP. Za pomocą testera diagnostycznego możemy również porównać sygnały każdego czujnika. Następnie, stosownie do rodzaju badanego czujnika, należy: w przypadku czujnika pasywnego (indukcyjnego) – zmierzyć multimetrem jego rezystancję; zaś mając do czynienia z czujnikiem aktywnym – sprawdzić napięcie zasilania. Warto zwrócić uwagę, że sam czujnik aktywny możemy sprawdzić jedynie testerem lub oscyloskopem, multimetr bowiem uszkodzi ten rodzaj czujnika. Jeśli wszystko jest w normie, kontrolujemy piny we wtyczce, bo zabrudzone mogą również powodować nieprawidłowy sygnał z czujnika – wyjaśnia Wojciech Sokołowski. Wskazuje jednocześnie, że oferta marki Textar obejmuje tarcze hamulcowe ze zintegrowanym pierścieniem czujnika ABS oraz same czujniki (blisko 300 referencji), a dużym ułatwieniem we właściwym doborze części jest multimedialna aplikacja Textar Brakebook z bazą numerów seryjnych i czytnikiem kodów QR.

Na koniec należy jeszcze zauważyć, że wymiana czujnika ABS zawsze powinna być przeprowadzana zgodnie z wytycznymi producenta pojazdu, co dotyczy również podanych przez niego momentów dokręcania.