Diagnostyka i naprawa zawieszenia

Komfort i bezpieczeństwo jazdy coraz bardziej zależą od rozmaitych systemów elektronicznych. Jednak podstawą wciąż pozostaje zawieszenie, dlatego jego systematyczna kontrola i stan techniczny są ogromnie ważne.

Firma KYB, jako jeden z czołowych producentów amortyzatorów, sprężyn zawieszenia, górnych zestawów montażowych oraz zestawów osłonowo-ochronnych na oryginalne wyposażenie (OE), stosuje w swoich produktach najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne i jakościowe. Pomimo tego zaleca systematyczną kontrolę tych elementów przynajmniej co 20 000 km, a także przy okazji sezonowej wymiany opon oraz przed dłuższą podróżą wakacyjną. Kontrola zawieszenia powinna być przeprowadzona również podczas innych wizyt auta w warsztacie. Postępując w ten sposób właściciel auta na pewno dowie się o niesprawnościach zawieszenia wcześniej niż dopiero podczas badań okresowych na SKP.

Bardzo istotne jest również jak kontrola, a następnie diagnostyka i naprawa zawieszenia są przeprowadzane, gdyż popełniane wtedy błędy mogą skutkować poważnymi konsekwencjami. Głównie chodzi o to, że w wielu przypadkach likwidowane jest jedynie samo uszkodzenie, natomiast nie zdiagnozowana i nie usunięta pozostaje jego przyczyna, co skutkuje kolejną wizytą w warsztacie w dającej się przewidzieć przyszłości. A zatem podczas diagnostyki zawieszenia należy postępować według ściśle określonych procedur, aby po zweryfikowaniu usterki móc ją usunąć oraz dodatkowo określić przyczynę jej powstania. Tylko bowiem kompletna diagnostyka z zachowaniem odpowiedniej procedury naprawczej oraz wyeliminowanie wszystkich elementów uszkodzonych i zużytych pozwoli na prawidłowe działanie zawieszenia. Miejmy jednocześnie na uwadze, że cały układ jezdny pojazdu jest jak naczynia połączone – nieprawidłowe działanie jednego z jego elementów, prowadzi do uszkodzenia lub przedwczesnego zużycia kolejnego.

Kompleksowe badanie zawieszenia powinno objąć kontrolę:

• luzów połączeń sworzni kulowych, elementów metalowo-gumowych i łożysk,
• stanu technicznego i sztywności elementów sprężystych,
• stanu technicznego i stopnia tłumienia amortyzatorów,
• oporów tarcia związanych z ruchem zawieszenia.

Przeprowadza się je w kilku etapach, dokonując odpowiednich czynności kontrolnych.

Ocena wizualna

Ocena wizualna jest wstępem i podstawą do określenia stanu technicznego widocznych elementów podwozia pojazdu oraz do dalszych czynności diagnostycznych. Na jej podstawie można wstępnie zweryfikować i zdiagnozować wiele nieprawidłowości oraz zauważalnych gołym okiem uszkodzeń, po czym wytypować elementy, które powinny zostać wymienione jak najszybciej, a więc na przykład:

• amortyzatory – z powodu uszkodzenia powierzchni chromowej tłoczyska (wytarcie, łuszczenie, odpryski) czy wycieków oleju;
• sprężyny zawieszenia – z powodu pęknięcia, korozji, wżerów powierzchniowych;
• zestawy montażowe – z uwagi na naderwanie lub pęknięcie połączenia metalowo-gumowego;
• zestawy osłonowo-ochronne – z powodu rozerwania, pęknięcia czy innego uszkodzenia;
• osłony gumowe przegubów kulowych/końcówek drążków kierowniczych/sworzni wahaczy/łączników stabilizatora – z powodu ich rozerwania lub pęknięcia;
• tuleje metalowo-gumowe – ze względu na ich naderwanie lub rozwulkanizowanie;
• drążki stabilizatora – z powodu pęknięcia, korozji, wżerów powierzchniowych;
• drążki skrętne – z uwagi na ich pęknięcia, korozje, uszkodzenie mocowania.

Jazda próbna

Bardzo ważnym elementem kontroli układu jezdnego pojazdu jest jazda próbna. Zaleca się jej przeprowadzenie przed naprawą w celu sprawdzenia zachowania się auta w ruchu. Pozwala wstępnie zweryfikować nieprawidłowości powodujące nadmierne przechyły nadwozia, utratę przyczepności i komfortu oraz wszelkie niepokojące dźwięki dobiegające z układu jezdnego (głuche stuki, metaliczne zgrzyty, skrzypienie).

Przed przystąpieniem do jazdy próbnej należy pamiętać, aby wcześniej sprawdzić ciśnienie w oponach i stan ogumienia. Może to mieć bowiem znaczący wpływ na prowadzenie i zachowanie się auta na drodze oraz być powodem dodatkowych hałasów. Ważne jest też, aby jazda odbyła się za wcześniejszą zgodą właściciela pojazdu i była przeprowadzona zgodnie z obowiązującymi przepisami ruchu drogowego.

Szczegółowa kontrola zawieszenia

W celu identyfikacji i weryfikacji elementów wyeksploatowanych lub uszkodzonych (czy z innych powodów kwalifikujących się do wymiany) należy skontrolować wszystkie połączenia sworzni kulowych oraz elementy metalowo-gumowe. Przeprowadzenie takich badań bardzo ułatwiają przyrządy do wymuszenia szarpnięć kołami pojazdu, nazywane potocznie „szarpakami”. Są to różnego rodzaju urządzenia hydrauliczne, pneumatyczne lub platformy najazdowe obsługiwane ręcznie. Niezależnie od typu pozwalają w prosty i łatwy sposób zidentyfikować luzy i uszkodzenia.

Wszelkie niesprawności i zdiagnozowane uszkodzenia powinny zostać usunięte. Zaleca się wymianę wyeksploatowanych i uszkodzonych elementów zawieszenia w celu jego odtworzenia do stanu fabrycznego i przywrócenia mu prawidłowego działania. Wszystkie prace naprawcze należy przy tym przeprowadzać zgodnie z technologią zalecaną przez producenta pojazdu oraz korzystając z odpowiednich narzędzi.

Badanie przyczepności koła na stanowisku

Po przeprowadzeniu czynności diagnostycznych i prac naprawczych należy poddać kontroli elementy tłumiące drgania, czyli amortyzatory. Właściwym postępowaniem jest wykonanie testu przyczepności koła na stanowisku diagnostycznym. Pozwoli to ocenić stan techniczny elementów zespołu tłumiąco-resorującego, w tym amortyzatorów.
Należy zaznaczyć, iż badanie na stanowisku diagnostycznym nie jest badaniem „sprawności amortyzatora”. Jest ono przeprowadzane z wykorzystaniem metody EUSAMA, opartej na wymuszeniu drgań pionowych badanego koła powyżej częstotliwości rezonansowej i określa procentowy współczynnik przylegania koła do podłoża. Na podstawie jego wyników możemy określić prawidłową lub nieprawidłową wartość tłumienia, o ile jednak spełnione zostaną następujące warunki:

• Elementy zawieszenia będą sprawne, co oznacza, że wcześniej należy dokonać jego kontroli i wymiany wyeksploatowanych i uszkodzonych części;
• Ogumienie będzie w dobrym stanie i odpowiednio napompowane;
• W zawieszeniu nie zostały dokonane modyfikacje.

Na wynik pomiaru mają wpływ również dodatkowe dane o badanym pojeździe dotyczące jego wagi, gdyż przekładają się na nacisk poszczególnych kół na podłoże.

Wszelkie rozbieżności powstałe w wyniku testu mogą sugerować uszkodzenie elementów zespołu tłumiąco-resorującego i być wskazaniem do ich wymiany. Przy jej przeprowadzaniu trzeba przestrzegać procedur zalecanych przez producenta pojazdu i pilnować, by wszystkie elementy zostały zamontowane w takiej pozycji, w jakiej producent auta to nakazuje. W przypadku kolumny amortyzatora, odpowiednia pozycja sprężyny w dolnym talerzu oporowym, właściwe ustawienie górnego zestawu montażowego oraz poprawne zainstalowanie zestawu osłonowo-ochronnego mają kluczowy wpływ na prawidłowe działanie i funkcjonowanie amortyzatora. Dodać jeszcze należy, że KYB zaleca, by po wymianie elementów układu zawieszenia pojazdu, skontrolować obowiązkowo geometrię zawieszenia.

 Kilka ogólnych spraw

Na koniec specjaliści KYB podkreślają, że praca mechanika podczas wszelkich napraw jest ogromnie ważna i odpowiedzialna. Warsztat mechaniki pojazdowej powinien zawsze informować klienta o zaistniałych usterkach, jak również o konsekwencjach związanych z brakiem decyzji odnośnie zalecanej wymiany. Trzeba też zawsze mieć na uwadze, że tylko przy zachowaniu odpowiedniej procedury diagnostycznej połączonej z zalecaną przez producenta pojazdu technologią naprawy możemy wyeliminować wszelkie niesprawności zawieszenia. Jednocześnie profesjonalne podejście oraz dbałość o szczegóły w trakcie prac naprawczych może przyczynić się do znacznej poprawy stanu technicznego obsługiwanych pojazdów, zmniejszyć ryzyko uszkodzenia podzespołów zawieszenia, a tym samym może zwiększyć bezpieczeństwo na drogach.