Koło pasowe z tłumikiem drgań skrętnych

08 paź 2013

Jeśli w kole paska napędzającego osprzęt silnika zastosowany został tłumik drgań skrętnych należy pamiętać, że trzeba je regularnie kontrolować, gdyż ulega ono naturalnemu zużyciu.

Zasadą jest już nieomal, że im nowszej konstrukcji silnik, z tym większym nasileniem występują w nim drgania skrętne wału korbowego. Reguła ta dotyczy szczególnie diesli, jednak również w jednostkach benzynowych drgania skrętne potrafią być na tyle intensywne, iż trzeba przeciwdziałać ich rozprzestrzenianiu się, albowiem istotnie wpływają one zarówno na trwałość osprzętu silnika, jak i podzespołów składających się na układ napędowy. Z tego też względu w coraz większej liczbie samochodów spotkać można dwumasowe koło zamachowe chroniące skrzynię biegów przed niszczącym działaniem owych drgań, jednocześnie z drugiej strony silnika powszechnie już stosowane jest koło pasowe z tłumikiem drgań (TVD).

Koło takie, pomimo nieskomplikowanej konstrukcji, gdyż składa się ono z dwóch metalowych części połączonych znajdującym się między nimi elementem gumowym (fot. 1), w wyraźny sposób łagodzi zmiany naprężeń w pasku napędzającym osprzęt spowodowane m.in. właśnie drganiami skrętnymi wału. Tym samym przyczynia się do zwiększenia trwałości paska, ograniczenia hałasu przez pasek generowanego, zmniejszenia obciążeń jakie musza przenosić łożyska alternatora, pompy wody, sprężarki klimatyzacji itp.

Koła TVD występują w dwóch podstawowych odmianach (fot. 2). Typ „otwarty” stosowany jest głównie w silnikach benzynowych, typ „zamknięty” – w jednostkach wysokoprężnych. W obu wersjach zobaczyć można nawiercane otwory służące wyrównoważeniu koła (fot. 3), w jednej i drugiej gumowy łącznik pełni funkcje elementu sprężysto-tłumiacego. W obu też łącznik, ze względu na cechy materiału z jakiego jest wykonany oraz obciążeń, jakie musi przenosić, ulega stopniowemu zużyciu, przez co koło po pewnym czasie wymaga wymiany.

Oznakami wskazującymi , że niedługo nadejdzie lub nadszedł już czas, by stare koło zastąpić nowym są:

  • drobiny rdzy pojawiające się po stronie zewnętrznej na niektórych kołach TVD;
  • pęknięcia gumy (fot. 4);

    fot. 4
    fot. 4
  • wszelkie ubytki gumy (fot. 5);

    fot. 5
    fot. 5
  • ślady kontaktu metalowego wskaźnika w otworze szczelinowym (fot. 6);

    fot. 6
    fot. 6
  • samoczynne zsuwanie się paska wieloklinowego z koła TVD (fot. 7).

    fot. 7
    fot. 7

Celem potwierdzenia podejrzeń, że kołu należy się bezzwłoczna wymiana można przeprowadzić prosty test polegający na narysowaniu na kole linii biegnącej od jego środka do krawędzi. Następnie trzeba uruchomić silnik, dodać kilka razu gazu, po czym silnik wyłączyć i sprawdzić czy nie nastąpiło załamanie linii. Jeśli tak, sprawa jest oczywista – trzeba zamontować nowe koło. W tym miejscu nie od rzeczy będzie podać jeszcze kilka innych zaleceń i uwag wiążących się z kołami TVD. Otóż pamiętać trzeba, że:

  • wymieniając pasek napędzający osprzęt silnika, należy dodatkowo wymienić nie tylko napinacz tego paska, ale również koło pasowe z tłumikiem drgań. Operacja ta powinna zostać przeprowadzana nie rzadziej niż co 120 tysięcy km;
  • przy naprawach auta (szczególnie powypadkowych) lub nie rzadziej niż co 60 tysięcy kilometrów należy sprawdzić stan koła pasowego, zwracając szczególną uwagę na ślady zużycia i uszkodzenia. Warto przy tym pamiętać, że w większości przypadków pierwsze oznaki zużycia i/lub uszkodzenia pojawiają się wcześniej na tylnej stronie koła aniżeli na przedniej;
  • nie tylko ślady zużycia, ale również głośna praca koła TVD lub paska może sygnalizować pojawienie się problemów z kołem;
  • aby koło pracowało możliwie długo i bezawaryjnie, należy je zawsze montować zgodnie z zaleceniami producenta samochodu;
  •  wiele kół TVD jest mocowanych za pomocą specjalnych, jednorazowych, odkształcalnych śrub, które należy wymienić po demontażu i dokręcić właściwym momentem obrotowym!!!;
  • bieg jałowy silnika i jazda sportowa to najtrudniejsze warunki pracy dla koła TVD i innych elementów napędu osprzętu, wiec jeśli koło często pracuje w takich warunkach można się spodziewać, że szybciej ulegnie zużyciu;
  • w przypadku niektórych silników nie wolno dopuścić, by koło TVD pracowało bez zainstalowanego paska!!
fot.8
fot.8
fot. 9
fot. 9

Na koniec należy jeszcze przestrzec przed stosowaniem kół pochodzących od nikomu nie znanych producentów oraz wszelkimi podróbkami markowych wyrobów. Otóż często się zdarza, że w kołach tych nie ma elementu tłumiącego drgania. W ich wnętrzu brak bowiem gumowego łącznika, zaś widoczny z zewnątrz gumowy o-ring służy wyłącznie dekoracji i ma za zadanie jedynie wprowadzić w błąd kupującego (fot. 8). Koła takie, podobnie jak koła zużyte lub uszkodzone, nie przyczyniają się do zmniejszenia poziomu drgań w napędzie osprzętu, przez co napęd ten pracuje ze zwiększoną głośnością, a także następuje przyspieszone zużycie jego elementów. Prowadzić to może np. do uszkodzenia jednokierunkowego sprzęgiełka alternatora, a następnie samego alternatora.

Na podstawie materiałów firmy Gates

Zostaw Komentarz