Widełki wysprzeglające – nie czekać z wymianą

Awaria sprzęgła w samochodzie użytkowym oznacza zwykle dłuższy przestój pojazdu, przez co jest w dwójnasób kosztowna. Dlatego lepiej nie bagatelizować pierwszych symptomów niesprawności sprzęgła, jest wówczas szansa, że cała naprawa ograniczy się do wymiany widełek wysprzęglających, którą można wykonać stosunkowo szybko – zwłaszcza z kompletnym zestawem naprawczym marki SACHS od ZF Aftermarket.

Sprzęgła pojazdów użytkowych podlegają dużym obciążeniom. Skutkuje to m.in. postępującym zużyciem widełek wysprzęglających przy każdym naciśnięciu pedału sprzęgła, co z kolei po pewnym czasie przekłada się na narastające zużycie wałka sprzęgłowego i łożyska wyciskowego. W dłuższej perspektywie może to doprowadzić do niesymetrycznej pracy łożyska przy wysprzęglaniu lub niepełnej drogi jego rozłączenia. W konsekwencji występuje jeszcze szybsze zużycie łożyska lub nawet problemy ze zmianą biegów.

Prawidłowe działanie systemu wysprzęglania jest również niezbędne do bezawaryjnej pracy zautomatyzowanych skrzyń biegów, takich jak AS Tronic firmy ZF.

W zasadzie każda awaria sprzęgła grozi dłuższym przestojem pojazdu, co w przypadku samochodów użytkowych oznacza zwykle znaczne straty. Z tego powodu warsztaty obsługujące samochody ciężarowe powinny zwracać uwagę swoim klientom, że powinni pojawić się w serwisie już przy pierwszych symptomach takiej awarii. Jeśli przyczyną są problemy z systemem wysprzęglania, można je stosunkowo szybko i niedrogo naprawić i tym samym zapobiec poważnym, a przez to kosztownym uszkodzeniom.

Eksperci ZF Aftermarket wskazują na dwa podstawowe rodzaje uszkodzeń w systemie wysprzęglania:

• Mimośrodowe ustawienie łożyska sprzęgła
  Zgięte lub zużyte tulejki prowadzące wałek lub zużyte widełki wysprzęglające prowadzą do mimośrodowej pracy łożyska, poza jego środkowym położeniem, a tym samym do nierównomiernego nacisku na sprężynę talerzową. Rezultatem jest nierównomierne zużycie w punkcie styku sprężyny z łożyskiem, a także z płytą docisku. Ze względu na zużywającą się nierównomiernie powierzchnię podparcia sprężyny na odwrotnej stronie docisku, zmienia się położenie osiowe sprężyny. Siła nacisku na pedał nie jest wtedy wystarczająca, co powoduje uślizg sprzęgła. W takiej sytuacji przedwczesne zużycie wysprzęglika i sprzęgła jest nieuniknione.
• Zużyte elementy w układzie wysprzęglania
  Zużycie mechanizmu uruchamiającego wysprzęglanie powoduje konieczność zwiekszenia nacisku na pedał. Szczególną uwagę należy zwrócić na:
     –  powierzchnie kontaktowe widełek i wałka,
     –  na same widełki wysprzęglajace.

Układ wysprzeglania pracuje z oporem, jeżeli widoczne jest znaczące zużycie lub uszkodzenie któregokolwiek z elementów,  a w mechanizmie występuje brak smarowania lub wygięcie poszczególnych części. Konsekwencją tego będzie szarpanie sprzęgła, trudności z jego rozłączeniem lub ciężkie jego działanie. Ręczna kontrola ruchu w układzie wysprzęglania nie jest wystarczająca ze względu na brak siły zwalniającej. Wyłącznie kontrola wizualna już zdemontowanego elementu pozwala na jednoznaczną ocenę jego zużycia.

Podczas naprawy ważne jest, by pracować zgodnie z zalecaną procedurą montażu, gdyż inaczej może dojść do nierównomiernej pracy widełek zwalniających. Pierwszą oznaką ich zużycia będzie utrudniona praca sprzęgła. Ponadto skraca się droga wysprzeglania i mogą wystąpić trudności z rozłączaniem sprzęgła.
Równolegle dochodzi do spadku siły nacisku sprężyny talerzowej, która to siła staje się niewystarczająca, co z kolei doprowadza do ślizgania się sprzęgła.

Jako dostawca elementów na pierwszy montaż (OE), firma ZF dostarcza na rynek wtórny widełki wysprzeglające o jakości oryginalnego wyposażenia sygnowane marka SACHS. Ich asortyment jest bardzo szeroki, obejmuje ponad połowę światowego parku samochodów ciężarowych. W ofercie znajdują się zarówno widełki do własnych skrzyń biegów koncernu ZF, jak i innych producentów. Dla warsztatów zajmujących się samochodami użytkowymi szczególnie interesujące powinny być zestawy zawierające poza samymi widełkami  także wszystkie inne niezbędne elementy, takie jak osie widełek, uszczelnienia lub śruby. Komplety takie pomagają zaoszczędzić czas warsztatu przy doborze i zamawianiu części, ale także pozwalają uniknąć ryzyka opóźnień w naprawach spowodowanych oczekiwaniem na poszczególne części.