Wtryskiwacze CR – diagnostyka i wymiana

Nowoczesne silniki wysokoprężne mają skomplikowaną i czułą aparaturę wtryskową. Jednym z kluczowych jej elementów są wtryskiwacze. Jak zadbać o żywotność wtrysków, a jeśli już się zepsują, o czym pamiętać podczas ich diagnostyki i wymiany?

W przypadku powszechnie obecnie wykorzystywanego w nowoczesnych dieslach systemu Common Rail (CR) wtrysk sterowany jest elektronicznie i następuje pod bardzo wysokim ciśnieniem (ponad 2000 MPa). W najnowszej generacji CR przebiega on nawet w 7 fazach, co pozwala maksymalnie zoptymalizować proces spalania. Dzięki temu silnik cechuje się lepszymi parametrami, emituje mniej szkodliwych składników spalin, w jego wnętrzu wolniej odkłada się nagar. Niestety również w tym przypadku sprawdza się powiedzenie o dwóch stronach medalu. Im bowiem bardziej skomplikowany wtryskiwacz, tym większa jego podatność na uszkodzenia.

Objawy złej pracy

– Niesprawność wtryskiwaczy, podobnie jak pompy wysokiego ciśnienia, może skutkować nierówną pracą silnika, stukami w jego wnętrzu, nierównomierną pracą na biegu jałowym, szarpaniem podczas rozruchu, gaśnięciem w trakcie jazdy, podwyższonym zużyciem paliwa, dymieniem z rury wydechowej oraz głośną pracą samych wtrysków. Usterki wtryskiwacza polegają przede wszystkim na tym, że jest on albo stale otwarty („leje”) lub zamknięty. Wtryski mogą zostać również zatarte na skutek łuszczenia się elementów pompy wysokiego ciśnienia lub jakichkolwiek zanieczyszczeń, które przedostaną się do układu wtryskowego. Nieskuteczna filtracja to jedna z najczęstszych przyczyn uszkodzeń wtryskiwaczy CR – mówi Andrzej Husiatyński, kierownik działu technicznego Total Polska.

Zatarcie wtryskiwacza sprawia, że w ogóle nie podaje on paliwa do komory spalania, przez co rozruch silnika może okazać się utrudniony lub wręcz niemożliwy (zależne od liczby uszkodzonych wtrysków). „Lejący” wtryskiwacz będzie z kolei zaburzał proporcje mieszanki paliwowo-powietrznej, co spowoduje niedokładne spalanie paliwa, a tym samym zwiększoną emisję szkodliwych składników spalin oraz nadmierne osiadanie nagaru na elementach układu tłokowego.

Jak sprawdzić

Zbyt bogatą lub ubogą mieszankę możemy zdiagnozować poprzez odczyty z sondy lambda, gdyż przy uszkodzonym wtryskiwaczu podaje ona wartości odbiegające od standardowych. Ślad tego bez wątpienia znajdzie się w pamięci sterownika, bo tam zapisany zostanie błąd związany z pracą sondy. Podobnie wygląda sprawa ze spadkiem osiągów silnika oraz nierówną jego pracą na biegu jałowym.

– Niezbędną czynnością podczas weryfikacji wtryskiwaczy jest diagnostyka testerem oraz odczyt kodów błędów. Pamiętać przy tym należy, że awaria wtrysków może spowodować wygenerowanie dodatkowych błędów, np. dotyczących emisji spalin, teoretycznie niepowiązanych bezpośrednio z pracą wtryskiwaczy.
Podczas demontażu wtryskiwaczy może się okazać, że są one zapieczone i nie sposób je ręcznie wyciągnąć. Wykorzystuje się wtedy specjalne hydrauliczne ściągacze, które na ogół radzą sobie z tym problemem. Urządzenie takie powinno być na wyposażeniu każdego warsztatu zajmującego się serwisowaniem silników wysokoprężnych.
Wymontowany wtryskiwacz należy przetestować na profesjonalnym stole probierczym – tłumaczy Andrzej Husiatyński.

Regeneracja i kontrola

W przypadku elektromagnetycznych wtryskiwaczy Common Rail I i II generacji istnieje możliwość ich regeneracji polegającej na wymianie wszystkich istotnych elementów na nowe. Wtryskiwaczy piezoelektrycznych (teoretycznie) nie da się zregenerować i trzeba je zastąpić nowymi – wyjątkiem są wtryski firmy Bosch, która jednak regeneruje swoje wtryskiwacze tylko fabrycznie, bo procedury tej operacji jak dotąd nie udostępniła.

Zregenerowane wtryskiwacze testuje się ponownie na stołach probierczych, a to w celu sprawdzenia ich szczelności, dawkowania paliwa (wydatku hydraulicznego), ciśnienia wtrysku, czasów wysterowania, sposobu rozpylania i wielu innych parametrów, które pozwalają określić sprawność wtryskiwacza. Uzyskane wyniki porównuje się z wartościami wzorcowymi, po czym przywróconym do życia wtryskom nadaje się tzw. „ima-kod”, który służy do ich adaptacji po zamontowaniu do silnika. Jeśli procedura ta nie zostanie zachowana, sterownik może nie być w stanie wysterować wtrysków samodzielnie, co będzie powodować nieprawidłową pracę silnika lub całkowicie uniemożliwi rozruch.

Lepiej zapobiegać

Jak już zostało wspomniane, wtryskiwacze CR są bardzo czułe na wszelkie zanieczyszczenia paliwa, które jednocześnie znacznie skracają ich żywotność. Dlatego koniecznie należy zadbać o czystość docierającego do nich oleju napędowego.

– Lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego kierowcy powinni pamiętać o terminowej wymianie filtra paliwa. Filtr musi absorbować wszelkie zanieczyszczenia, ale równocześnie cechować się odpowiednią przepustowością, by nie zakłócać pracy silnika. Podstawą jest także stosowanie paliwa najwyższej jakości. Na stacjach TOTAL przykładamy do tego szczególną wagę, więc tankowanie na nich w połączeniu z regularnym i rzetelnym serwisem samochodu zapewni długą i bezawaryjną eksploatację samochodu – podsumowuje Andrzej Husiatyński.