Zawory EGR i czujniki EGT

Zawory EGR i czujniki EGT mają związek ze spalinami, jednak ich umiejscowienie i rola są zupełnie inne.

Przy każdym współczesnym silniku znajduje się wiele rozmaitych czujników i urządzeń, gdyż inaczej nowoczesne jednostki napędowe nie byłyby tak wydajne albo nie miałyby szans sprostać normom czystości spalin. Wśród owych czujników znajdują sie się m.in. zawory EGR oraz czujniki EGT, więc przedstawiamy uwagi na temat ich działania, usterek i diagnostyki przygotowane przez ekspertów firmy DENSO.

Zawór układu recyrkulacji spalin

Czystsze spaliny emitowane przez pojazd są w znacznym stopniu efektem skutecznej pracy zaworu układu recyrkulacji gazów spalinowych (EGR). Jego rolą jest dodawanie do powietrza płynącego do cylindrów pewnej ilości spalin (zależnej od warunków jazdy). W ten sposób dochodzi do obniżenia stężenia tlenu w powietrzu dolotowym, co z kolei skutkuje zmniejszeniem prędkości spalania. Wolniej przebiegający proces spalania oznacza zaś jego niższą temperaturę, a przy niej powstaje mniej szkodliwych tlenków azotu (NOx).

Technicznie owo dopuszczanie spalin do powietrza dolotowego realizowane jest w ten sposób, że między kolektorem dolotowym i wydechowym znajduje się mały kanał, w którym umieszczony jest zawór układu recyrkulacji spalin (EGR). Zawór ten zmienia swą przepustowość regulując w ten sposób ilość gazów wydechowych kierowanych z powrotem do kolektora dolotowego.

Gdy silnik pracuje na biegu jałowym, następuje zamknięcie zaworu EGR i brak przepływu spalin do kolektora dolotowego. Zawór pozostaje zamknięty, dopóki silnik jest nierozgrzany i nieobciążony. Gdy obciążenie silnika i temperatura spalania zaczynają wzrastać, zawór EGR otwiera się, a spaliny w odpowiedniej ilości dostają się do kolektora dolotowego

Warto tu wspomnieć, że dzięki postępowi w technologii sterowania zaworem EGR można za katalizatorem uzyskać dużo czystsze spaliny, nawet gdy silnik zasilany jest ubogą mieszanką.

Wadliwe działanie zaworu EGR, a na pewno jego awaria, skutkuje zapaleniem się kontrolki informującej o uszkodzeniu w układzie sterowania silnika. Najczęstszą zaś przyczyną kłopotów z tym zaworem jest osadzający się w jego wnętrzu nagar, który sprawia, że zawór blokuje się lub otwiera i zamyka nieprawidłowo.

Źle działający lub uszkodzony zawór EGR może być przyczyną zmniejszenia trwałości silnika, przede wszystkim zaś powoduje zwiększenie emisji szkodliwych składników spalin. Jest też przyczyną problemów podczas eksploatacji pojazdu takich jak:

• niestabilne obroty biegu jałowego;
• trudności z rozruchem silnika,
• szarpanie podczas jazdy,
• obniżony komfort (nierównomierna praca silnika podczas przyspieszania, stuki),
• zwiększona emisja NOx (może również wystąpić zwiększona emisja węglowodorów w spalinach).

.Zauważyć należy, że przyczyny nieprawidłowego działania elektronicznie sterowanych zaworów EGR wcale nie muszą tkwić w samym zaworze. Może nią być np. uszkodzony czujnik temperatury powietrza dolotowego w przepływomierzu (czujniku MAF). Dzieje się tak, gdyż jest to jeden z czujników dostarczających sterownikowi silnika danych, na podstawie których ustala on właściwą ilość spalin mających powrócić do cylindrów i dokonuje odpowiedniej regulacji zaworu EGR. Dlatego też, aby uzyskać prawidłową diagnozę, należy zawsze najpierw sprawdzić kody usterek i zapoznać się z procedurami testowania zaworu EGR w instrukcji producenta samochodu.

Czyszczenie zaworu EGR z nagaru powinno być traktowane jako rozwiązanie awaryjne. Całkowite usunięcie zanieczyszczeń jest praktycznie niemożliwe, do tego istnieje groźba, że po tej operacji do silnika mogą dostać się zanieczyszczenia stałe. Jedynym zalecanym rozwiązaniem jest więc wymiana zaworu EGR na nowy, skalibrowany w taki sam sposób, jak oryginalny.

Czujnik temperatury spalin

Czujnik temperatury spalin (EGT), montowany jest przed katalizatorem utleniającym i/lub przed filtrem cząstek stałych (DPF), służy określeniu temperatury gazów spalinowych. Informacja ta, w postaci odpowiedniego sygnału, trafia do sterownika silnika, który uwzględnia ją w procesie zarządzania pracą jednostki napędowej.

Dzięki temu, że czujnik EGT pozwala określić temperaturę spalin płynących do katalizatora (i/lub filtra cząstek stałych) z dość dużą dokładnością, możliwe jest takie sterowanie ilością paliwa podawanego do cylindrów, by procesy zachodzące w katalizatorze (i/lub filtrze cząstek stałych) przebiegały z maksymalną skutecznością. Tym samym czystsze są spaliny uchodzące z rury wydechowej, zmniejsza się również zużycie paliwa wykorzystywanego w procesie regeneracji (wypalania) filtra DPF. Co więcej, kontrolowana jest także temperatura katalizatora, dzięki czemu nie ulega on przegrzaniu i nadmiernemu zużyciu.

Najczęściej spotykane awarie czujników EGT to:

• przerwanie połączeń przewodów wewnętrznych, spowodowane zwykle silnymi wibracjami,
• nagłe zmiany oporności elementu termistora wywołane zbyt wysoką temperaturą (powyżej 900°C),
• pęknięcie przewodów dochodzących do czujnika spowodowane ich silnym wygięciem (przegięcie w odległości mniejszej niż 20 mm).

Typowym objawem usterki czujnika EGT jest zwiększone zużycie paliwa, gdyż wypalanie filtra cząstek DPF może trwać wtedy dłużej. Regeneracja filtra może także następować w krótszych odstępach czasu niż normalnie, co oznacza częstsze niedogodności w czasie jazdy.

Problem z czujnikiem EGT z reguły powoduje ponadto zapalenie się kontrolki informującej o uszkodzeniu silnika. W pamięci sterownika silnika zapisywany jest wówczas odpowiedni kod błędu, który można odczytać za pomocą testera, czy nawet skanera diagnostycznego.

Czujnik EGT jest elementem nienaprawialnym, wiec jeśli dojdzie do jego uszkodzenia, należy wymienić go na nowy.

 Na podstawie materiałów firmy DENSO