Znów o DKZ

W coraz większej liczbie samochodów stosowane są dwumasowe koła zamachowe i nic nie wskazuje, by trend ten miał ulec zmianie.

 Nowoczesne silniki spalinowe o niewielkiej pojemności, lecz znacznej mocy stwarzają znaczne problemy, jeśli chodzi o tłumienie generowanych przez nie drgań skrętnych. Powszechnie stosowane do niedawna tłumiki drgań umiejscowione na tarczy sprzęgła nie są w stanie sprostać temu zadaniu, gdyż doszły już do kresu swych możliwości. Dość powiedzieć, że w rozwiązaniu tym tarcza z okładzinami ciernymi może się przemieścić (obrócić) względem piasty maksymalnie o 8 stopni, podczas gdy do skutecznej eliminacji drgań wymagane jest dziś przemieszczenie kilka razy większe.

Większy moment

Kres możliwości tłumików drgań skrętnych z powodzeniem wykorzystywanych przez całe dziesięciolecia spowodowany został m.in. tym, że moment obrotowy współczesnych silników przekazywany poprzez sprzęgło jest znacznie większy niż jednostek niegdyś konstruowanych. Teoretycznie możliwa rozbudowa tłumika drgań skrętnych umieszczonego w tarczy jednocześnie powodowałaby niestety nieuchronne osłabianie samej tarczy. Osłabienie tak znaczne, że sprzęgło nie byłoby w stanie wypełnić swego zasadniczego zadania, jakim jest przeniesienie momentu obrotowego silnika.

By rozwiązać ten problem, firma LuK podjęła w latach 70. prace nad znalezieniem innego sposobu tłumieniem drgań skrętnych silnika. Rezultatem tych starań było opracowanie dwmumasowego koła zamachowego (czyli mechanizmu łączącego funkcje koła zamachowego i tłumika drgań skrętnych), którego zasadniczymi elementami są dwie masy mogące przemieszczać się kątowo względem siebie.

Podział koła

Przystępując do rozwiązania postawionego przed nimi problemu specjaliści z firmy Luk uznali, że słusznym będzie wykorzystanie faktu, iż klasyczne koło zamachowe też służy tłumieniu drgań, albowiem jego zadaniem jest poprawa równomierności biegu silnika, co osiągane jest dzięki gromadzeniu przez koło energii kinetycznej w czasie suwu pracy i oddawaniu jej w trakcie suwu sprężania. Zaproponowali zatem by tłumik drgań skrętnych umieścić w kole, które w tym celu zostało podzielone na dwie części. Walorem tego rozwiązania było również i to, że pozwala ono wygospodarować znacznie więcej miejsca na sam tłumik drgań.

Jednocześnie dzięki dwuelementowemu kołu częstotliwość rezonansowa drgań skrętnych została przeniesiona poniżej prędkości obrotowej biegu jałowego. W tym zaś zakresie prędkości silnik pracuje krótko, bo tylko podczas rozruchu. Tym samym uzyskano poprawę komfortu użytkowania pojazdu i ograniczone zostały przedwczesne uszkodzenia w elementach tzw. łańcucha napędowego.

 Na zewnątrz i w środku

Jak zostało już wspomniane dwumasowe koło zamachowe (DKZ) skonstruowane w firmie LuK, składa się z dwóch mas pomiędzy którymi znajduje się tłumik drgań skrętnych. Do kołnierza wału korbowego przykręcona jest masa pierwotna, na której znajduje się koronka rozrusznika, a czasem również wieniec służący do pomiaru prędkości obrotowej silnika i ustalania położenia tłoka pierwszego cylindra. W środku tejże masy wykonane są dla odmiany łukowe gniazda, w których usadowiono łukowe również sprężyny tłumiąco–rozpraszające wraz ze ślizgami zapewniającymi płynne przesuwanie się zwojów sprężyn i redukującymi wywoływane tym tarcie. Minimalizacji tarcia zwojów o ślizgi służy ponadto smar wypełniający gniazda sprężyn.

Najlepiej w komplecie

Wymieniając dwumasowe koło zamachowe należy pamiętać, by wraz z nim wymienić również sprzęgło. Zestawy zawierające wszystkie potrzebne do tej operacji części, a więc kompletne sprzęgło (tarcza, docisk, łożysko lub centralny wysprzęglik) oraz DKZ wraz ze śrubami potrzebnymi do jego montażu, oferowane są przez firmę Luk jako LuK RepSet® DMF. Zakup takiego zestawu, dostępnego do wybranych modeli samochodów, gwarantuje, że wszystkie wchodzące w jego skład części będą jakościowo odpowiadać elementom stosowanym podczas pierwszego montażu, a także chroni przed ewentualnymi pomyłkami związanymi z doborem pojedynczych części oraz pozwala zaoszczędzić czas, jaki trzeba byłoby na to poświecić.

Na podstawie materiałów grupy Schaeffler (LuK, INA, FAG)