Olej do sprężarki klimatyzacji

22 cze 2015

Dla trwałości i niezawodności sprężarki klimatyzacji kluczowe znaczenie ma właściwy dobór oleju, którym jest smarowana. Dlaczego tak się dzieje i jak uniknąć błędów – tłumaczą specjaliści firmy Nissens.

Klimatyzacja w samochodach stała się już tak popularna, że jej serwisowanie należy do standardowych usług świadczonych przez większość warsztatów obsługujących i naprawiających pojazdy. Jednocześnie jednak daleko nie wszyscy mechanicy zajmujący się klimatyzacją zdają sobie sprawę z tego, jak ważną rolę pełni w niej olej, jak duży wpływ ma on na trwałość sprężarki i jak istotny jest prawidłowy jego dobór. Najwyraźniej nie wiedzą oni, że już na etapie projektowania sprężarki, konstruktorzy ustalają cechy i parametry oleju, którym będzie ona smarowana, biorąc przy tym pod uwagę wiele czynników, w tym m.in. takie jak:

  • pasowania części ruchomych sprężarki – im pasowania są dokładniejsze, tym mniejszą (zazwyczaj) olej powinien mieć lepkość, by mógł łatwiej wniknąć w szczeliny pomiędzy współpracującymi elementami. Jednocześnie jednak nadal musi gwarantować, że film olejowy będzie miał wystarczającą trwałość i nośność w szerokim zakresie ciśnień i temperatur;
  • mieszalność oleju z czynnikiem chłodniczym – olej musi dobrze rozpuszczać się w czynniku, by stworzyć możliwie jednorodną mieszaninę smarną. Przepływ mieszaniny czynnika i oleju jest wtedy bardziej równomierny, dodatkowo skuteczniej pokrywa i uszczelnia ona wszelkie połączenia oraz wewnętrzne powierzchnie przewodów elastycznych. Do tego elementy ruchome układu klimatyzacji, takie jak iglica zaworu rozprężnego (jeżeli zawór występuje), są wtedy właściwie smarowane.

Różne typy, różna lepkość

Ponieważ wymagania stawiane olejowi potrafią się dość znacznie różnić, w użytku, a tym samym na rynku, znajduje kilka typów olejów do sprężarek. Do tego, w ramach danego typu występują one na ogół w kilku klasach lepkości. Zauważyć też warto, że oleje dedykowane są do jednego lub kilku typów czynników chłodniczych. A oto przykładowe typy olejów do klimatyzacji samochodowej:

  • oleje typu PAG (glikole polialkilenowe) – są obecnie najczęściej stosowanymi olejami w układach klimatyzacji samochodowej z czynnikiem R134a. Występują w klasach lepkości 46, 100, 150 (im wyższy symbol, tym większa lepkość oleju).
    Najwyższej jakości oleje PAG to związki chemiczne o łańcuchach double end-capped, czyli o łańcuchach chemicznych obustronnie „zablokowanych”, przez co są one stabilne chemicznie, termicznie oraz wykazują niską higroskopijność. Oleje PAG doskonale rozpuszczają się w czynniku chłodniczym;
  • oleje PAG dedykowane do nowego czynnika R1234yf;
  • oleje typu POE (oleje poliestrowe) – stosowane m.in. w układach z elementami wykonanymi z miedzi lub jej stopów;
  • specjalistyczne oleje do sprężarek aut hybrydowych – oleje te cechują się wysoka rezystancją (nie przewodzą prądu elektrycznego), pozwalają zatem na pracę uzwojenia elektrycznego silnika sprężarki w otoczeniu czynnika chłodniczego;
  • oleje oferowane jako uniwersalne (np. oleje oznaczane jako PAO).

Dodać warto, że niektóre oleje oferowane są także w wersji z kontrastem UV, przez co nie trzeba go dodawać oddzielnie do układu.

Najlepsi wybierają PAG

Należy także zauważyć, że, większość renomowanych dostawców pierwszomontażowych sprężarek pracujących w układach wypełnionych czynnikiem R134a, spośród tej gamy olejów wybiera oleje typu PAG. Niektórzy wręcz zabraniają robienia jakichkolwiek domieszek (np. olejów uniwersalnych PAO) do sprężarek projektowanych i zalewanych fabrycznie olejami PAG.

Jedną z firm stosujących oleje typu PAG double end-capped, czyli oleje PAG o najwyższej jakości, jest Nissens. Dostarczane przez nią nowe sprężarki przeznaczone do pracy z czynnikiem R134a fabrycznie zalewane są właściwą ilością tego oleju o odpowiednio dobranej lepkości.

Informacje o typie oleju zastosowanego do każdej referencji sprężarek Nissens, jego lepkości i ilości podane są w katalogu online znajdującym się pod adresem: www.nissens.com.pl/katalog. Jednocześnie duńska firma zastrzega, że nie akceptuje zamiany oleju PAG, który wykorzystuje do zalewania swych sprężarek, na jakikolwiek inny (np. na olej PAO 68).

Informacje o typie, lepkości i ilości oleju zastosowanego do danej referencji sprężarki Nissens znaleźć można w katalogu znajdującym się pod adresem www.nissens.com.pl/katalog.
Informacje o typie, lepkości i ilości oleju zastosowanego do danej referencji sprężarki Nissens znaleźć można w katalogu znajdującym się pod adresem www.nissens.com.pl/katalog.


Cała gama błędów

Specjaliści firmy Nissens wskazują jednocześnie na błędy popełniane przy doborze oleju. Są to:

  • zastosowanie oleju zarówno innego typu, jak i o innej lepkości niż olej zalecany do danej sprężarki – jest to wariant zdecydowanie najgorszy. Jeśli dla przykładu użyty zostanie olej uniwersalny PAO 68 zamiast rekomendowanego oleju PAG 46, to pomijając kwestię mieszalności się tych olejów, pojawiają się także problemy związane z ich różną lepkością. Olej PAO 68 ma lepkość wyraźnie większą niż PAG 46, tym samym dużo trudniej przedostaje się w przestrzenie i na powierzchnie, które mają być smarowane.
  • zastosowanie oleju innego typu niż olej rekomendowany przez producenta danej sprężarki – na ogół problemem jest wtedy ich mieszalność, co skutkuje niedostateczną jednorodnością i trwałością mieszaniny oraz bliżej nieokreśloną lepkością wynikową. Do tego po zmieszaniu olejów opartych na innych składach chemicznych mogą wchodzić one ze sobą w reakcje, co bywa przyczyną wytrącania się z nich ubocznych związków.
  • zastosowanie oleju tego samego typu, lecz o innej lepkości – można spotkać się z opiniami, że olej PAG 100 jest „uniwersalny”, gdyż jego lepkość leży pośrodku typoszeregu lepkości olejów PAG, w związku z czym nie będzie dużym błędem zastosowanie oleju PAG 100 (bardziej lepkiego) zamiast PAG 46 (o niższej lepkości). Oczywiście stwierdzenie takie jest głęboko błędne. Jeżeli do sprężarki zalecany jest olej PAG 46, to nie można w odpowiedzialny sposób zalać jej olejem o znacznie większej lepkości, np. PAG 100.

Problemy z mieszaniem

Kwestia mieszalności olejów jest na tyle istotny, że wypada mu poświęcić kilka dodatkowych zdań. Otóż przede wszystkim należy mieć na uwadze, iż olej produkowany na innej bazie chemicznej niż olej PAG w większości przypadków nie będzie tworzył trwałej mieszaniny z olejem PAG, więc podczas dłuższego przestoju sprężarki oleje rozwarstwią się. Tym samym w trakcie ponownego rozruchu sprężarka przez jakiś czas będzie smarowana „dwoma” różnymi typami olejów.

1_przed zmieszaniem
Po dolaniu do oleju PAG 46, lepkość ISO 46 (dolna warstwa) oleju PAO 68, lepkość ISO 68 (górna warstwa), widać wyraźną granicę między nimi.

Dodatkowo przy zmieszaniu różnych typów olejów mogą wytrącać się z nich uboczne związki chemiczne (np. parafinopodobne), które potrafią zablokować układ klimatyzacji i sprężarkę. Skutkować to może zatarciem sprężarki.

Z kolei po zastosowaniu oleju takiego samego typu, lecz o większej lepkości, mieszanina będzie miała lepkość podwyższoną w stosunku do zalecanej przez producenta sprężarki, przez co olej może nie docierać we właściwej ilości do części ruchomych sprężarki. W rezultacie będą one niedostatecznie smarowane, co z kolei skutkować będzie pojawieniem się zwiększonego tarcia, następnie wzrostem temperatury i w przyspieszonym zużyciem sprężarki, a nawet, w skrajnym przypadku, jej zatarciem. Również przy zastosowaniu oleju tego samego typu, lecz o mniejszej lepkości, dojść może do przycierania się elementów sprężarki, choć mechanizm tego będzie inny, albowiem. Przycieranie będzie bowiem konsekwencją mniejszej grubości i nośności filmu olejowego.

Sprężarki Nissens fabrycznie zalewane są właściwą ilością odpowiedniego oleju.
Sprężarki Nissens fabrycznie zalewane są właściwą ilością odpowiedniego oleju.

Ilość też ważna

Przy okazji należy wspomnieć, że nie tylko jakość i lepkość, ale także ilość oleju w układzie klimatyzacji ma znaczenie. Zbyt mała powoduje niedostateczne smarowanie kompresora, co skutkuje wzrostem temperatury sprężarki, a następnie może powodować zwęglanie się oleju. Z kolei zbyt duża jest przyczyną wzrostu obciążenia układu tłokowego sprężarki. Większe są wtedy siły, naciski oraz tarcie współpracujących elementów kompresora. Ponadto za duża ilość oleju w układzie wywołuje zaburzenia przepływu czynnika w układzie.

 Słuchać producenta

Reasumując, skutkiem złego doboru oleju lub zmieszania różnych typów olejów jest powstanie innych, niż projektowane dla danej sprężarki, warunków smarowania, przez co w większości przypadków dochodzi do przyspieszonego zużycia sprężarki lub wręcz do jej zatarcia. Nasuwa się tutaj porównanie do serwisowania nowoczesnych automatycznych skrzyń biegów, w których zastosowanie oleju o innej specyfikacji niż oleju zalecanego do danej skrzyni, powoduje jej przyspieszone zużycie, a czasami natychmiastową awarię.

Wniosek z tego wszystkiego płynie oczywisty – by zapewnić długotrwałe i niezawodne działanie sprężarki należy stosować olej takiego typu, o takiej lepkości i w takiej ilości, jak to rekomenduje producent sprężarki.


        Na podstawie materiałów firmy

 Nissens_Logo_ndtd

4 komentarze
  1. A jeśli nie mogę znaleźć informacji o swojej sprężarce? Mam Harrison 350 na r12 właśnie przerabiam układ na r134a. Na nalepce mam olej sae J693 mineralny. Jaki zastosowac olej syntetyczny do nowego gazu? PAO 68? DZIĘKI Z GÓRY ZA ODPOWIEDŹ

Zostaw Komentarz