Jak rozpoznać uszkodzone koło pasowe
Niepoprawnie działające koło pasowe z tłumikiem drgań naraża części silnika na znaczne większe obciążenia. W skrajnym przypadku może to doprowadzić do ich uszkodzenia. Aby uniknąć takiego scenariusza, należy przestrzegać instrukcji montażu, dbać o ogólny stan pojazdu oraz być wyczulonym na pierwsze objawy zwiastujące problem z kołem pasowym.
Koło pasowe z tłumikiem drgań odgrywa ważną rolę w układzie napędu osprzętu. Pozwala stłumić naprężenia i wibracje wynikające z cyklu pracy silnika, w czasie którego wał korbowy jest jednocześnie rozpędzany przez zapłon w jednym cylindrze oraz spowalniany, gdy w kolejnym cylindrze dochodzi do kompresji mieszaniny powietrza i paliwa potrzebnej do następnego zapłonu.
Różne rodzaje, różne zastosowania
Z technicznego punktu widzenia koło pasowe opisywanego typu jest elastycznym tłumikiem drgań skrętnych (TVD). Możemy wyróżnić trzy rodzaje elastycznych kół pasowych.
Pierwszym jest konwencjonalne koło pasowe. Zbudowane jest z dwóch metalowych elementów, między którymi znajduje się część rozpraszająca energię wykonana z mieszanki gumowej lub elastomerowej. Elastyczny pierścień zapewnia względny ruch dwóch metalowych części – mas bezwładnościowych. Dzięki temu mogą one wychodzić z fazy nawet o 1º do 2º, aby pochłaniać wibracje w wale korbowym. Element rozpraszający energię wygina się, zmieniając energię kinetyczną w ciepło.
Innym typem jest „złożony”, odsprzęglony tłumik drgań skrętnych (TVDC). Składa się z dwóch elementów: wyważarki harmonicznej, która pochłania wibracje w wale korbowym oraz izolatora drgań, który pochłania i izoluje wibracje powstające w pomocniczym napędzie pasowym. Tak jak w przypadku konwencjonalnego koła pasowego, element rozpraszający energię podczas wyginania się, zmienia energię ruchu w ciepło. Na pierwszy rzut oka tłumik harmoniczny może wydawać się prosty, ale dostrojenie jednostki do silnika w określonym zakresie obrotów jest niełatwą sprawą.
Najbardziej skomplikowanym i wydajnym TVDC jest koło pasowe typu Visco. W części, która jest harmoniczną wyważarką, zamiast gumowego elementu znajduje się bardzo lepki olej silikonowy. Bezwładnościowy pierścień masowy swobodnie unosi się zanurzony w oleju silikonowym wewnątrz komory. Wykorzystywane jest tutaj zjawisko tłumienia lepkości.
Charakterystyczne objawy
Zanim koło pasowe ulegnie całkowitemu uszkodzeniu, daje pewne oznaki, które mogą sugerować, że nie działa ono poprawnie. Należy wtedy zastanowić się nad jego wymianą lub poprawą montażu. Objawy można zauważyć nie tylko podczas oględzin silnika, ale także w trakcie normalnego użytkowania pojazdu. Na jakie wskazania kierowców warto być uczulonym w tym kontekście?
Wibracje silnika – dziwne wibracje pochodzące z silnika przy braku wskazania konkretnego błędu stanowią sugestię, aby sprawdzić koło pasowe i jego zamontowanie.
Słyszalny pisk – uszkodzone koło pasowe może piszczeć podczas obrotu. Odgłosu nie da się wyeliminować poprzez poprawienie napięcia paska. Dźwięki mogą też generować inne podzespoły, które współpracują z tym samym paskiem.
Niepoprawna praca na biegu jałowym – koło pasowe zaprojektowano w taki sposób, aby radziło sobie z szerokim zakresem prędkości. Niektóre z nich najciężej pracują na biegu jałowym. Jeśli koło pasowe uległo uszkodzeniu, praca na biegu jałowym może być nieregularna. Wynika to z nadmiernego ruchu części tłumiącej.
Nieprawidłowa praca rozrządu – jeśli połączenie gumowego pierścienia jest osłabione lub pierścień metalowy oddzieli się od pierścienia gumowego, znaczniki rozrządu mogą się przemieszczać. Da się to zaobserwować, porównując znaki czasowe na układzie zaworów.
Nadmierny ruch napinacza/„klaps” paska – gdy elastyczny tłumik drgań przestanie prawidłowo działać, wibracje zostaną przeniesione na napinacz. Może to być postrzegane jako trzepotanie ramienia napinacza. Ten sam efekt pojawia się, gdy uszkodzi się koło wybiegowe alternatora.
Poprawny montaż
Zawsze należy przestrzegać procedur i dobierać odpowiednie narzędzia podczas wymontowywania koła pasowego z pojazdu. W większości modeli samochodów, kiedy chcemy wymienić pasek rozrządu, musimy usunąć koło pasowe. Należy pamiętać, aby nigdy nie naciskać na zewnętrzny pierścień ani nie próbować ściągnąć koła za pomocą młotka.
Takie same zasady obowiązują podczas montażu. Trzeba pamiętać o odpowiednich narzędziach oraz śrubach. Niewłaściwe mogą uszkodzić tłumik oraz wał korbowy. Najczęstszym błędem montażowym jest ponowne użycie tych samych śrub, aby docisnąć tłumik do czoła wału korbowego, ponieważ istnieje ryzyko, że ponownie użyta śruba nie przeniesie odpowiedniego momentu potrzebnego do osadzenia koła.
