Zautomatyzowane systemy
wysprzęglania ZF – o czym należy pamiętać
Systemy zautomatyzowanych manualnych skrzyń biegów (ASG lub AMT) nie znalazły powszechnego zastosowania w samochodach. Jednak niektórzy producenci pojazdów instalowali te systemy w znacznej liczbie swych modeli, a przykładem może być tu marka Smart.
Eksperci firmy ZF Aftermarket, oferującej na rynku części zamiennych elementy układu sprzęgłowego marki SACHS do wielu pojazdów z ASG wyjaśniają, o czym należy pamiętać podczas wymiany tego typu sprzęgła.
Dwadzieścia lat temu przemysł motoryzacyjny chciał za pomocą zautomatyzowanych skrzyń manualnych stworzyć alternatywę dla klasycznych automatycznych skrzyń biegów z konwerterami momentu obrotowego. Układ opierał się na tradycyjnej manualnej skrzyni biegów z wałkiem pośrednim, wyposażonej w suche sprzęgło, do której „dołożone” zostały siłowniki hydrauliczne lub elektryczne, które sterowały pracą sprzęgła i wybieraka zmiany biegów.
W taki właśnie wariant skrzyni wyposażone zostały dwie pierwsze generacje dwumiejscowych samochodów marki Smart. Modele te były wytwarzane w latach 1998-2015, a oferowano je na rynkach 46 krajów na całym świecie, zaś na początku 2015 roku liczba wyprodukowanych pojazdów przekroczyła 1,7 miliona egzemplarzy.
Innymi producentami, którzy zdecydowali się na to rozwiązanie były Citroën, Dacia, Renault oraz Iveco. Również Volkswagen stosował ASG od 2013 roku w swoich samochodach miejskich oraz w ich odpowiednikach marek Seat i Skoda. Ostatnim przykładem dostępnego na rynku pojazdu wyposażonego w zautomatyzowaną skrzynię biegów była Lada Vesta.
Stabilne działanie i sporadyczne awarie
Zasada działania ASG jest podobna do manualnych skrzyń biegów, jednak podczas dokonywania napraw zautomatyzowanych sprzęgieł należy pamiętać o pewnych ważnych różnicach.
Generalnie sprzęgła te są mniej podatne na awarie, ponieważ cały proces zmiany biegów odbywa się za pośrednictwem elektronicznie sterowanych elementów wykonawczych, błędy obsługi spowodowane przez kierowcę nie mają więc praktycznie wpływu na funkcjonowanie układu. Automatyczna zmiana biegów zapobiega także jeździe ze zbyt małą prędkością obrotową silnika. Niemniej zautomatyzowane sprzęgła również zużywają się po jakimś czasie, co prowadzi do niepożądanych efektów, takich jak ślizganie się lub niepełne oddzielanie się tarczy sprzęgłowej od koła zamachowego.
Prawidłowy montaż części zamiennych zautomatyzowanego sprzęgła ma decydujący wpływ na komfort jazdy i żywotność tego elementu, ponieważ, jako elektroniczne sterowane, działa one zgodnie ze stałymi parametrami. Nieprawidłowe wartości wyjściowe mogą więc doprowadzić m.in. do problemów podczas rozruchu silnika.
Kontrola przed instalacją
Części zamienne opuszczają zakłady produkcyjne w pełni przetestowane i całkowicie sprawne. Tylko w wyjątkowych przypadkach mogą wystąpić uszkodzenia w trakcie transportu, których skutkiem może być wadliwe działanie części i konieczność ich ponownego demontażu. Choć zdarza się to rzadko, przed instalacją zalecana jest dokładna kontrola stanu całego sprzęgła. Szczególną uwagę należy zwrócić na przekroczone bicie boczne tarczy sprzęgła Dlatego firma ZF Aftermarket oferuje narzędzie do sprawdzania tego parametru. Jeśli wartość graniczna 0,5 milimetra zostanie przekroczona, mechanik powinien wyeliminować bicie boczne tarczy sprzęgła za pomocą widelca prostującego.
Oprócz uszkodzeń samej tarczy, może również dojść do uszkodzenia siłownika. Elementy te można wymienić tylko w całości, co nie wymaga wielkiego wysiłku, bo trzeba tylko odkręcić śruby mocujące i podłączyć wtyk elektryczny. Ale uwaga: w niektórych modelach samochodów warsztat musi też wyregulować napięcie wstępne siłownika poprzez sprężynę równoważącą, zaś w przypadku innych użyć urządzenia diagnostycznego, za pomocą którego przeprowadza się proces „uczenia” sprzęgła punktu załączania.
Generalnie jednak, jeżeli tylko pracownicy warsztatu przestrzegają podstawowych zasad, takich jak zachowanie czystości oraz prawidłowe centrowanie tarczy sprzęgła przed montażem, pomyślne przeprowadzenie naprawy jest w zasadzie gwarantowane.