LPG i CNG

Polska należy do krajów, w których autogaz jest niezwykle popularny, coraz więcej się też mówi o szerszym zastosowaniu CNG jako paliwa, niemniej oba te rodzaje gazu wciąż bywają ze sobą mylone. 

Zarówno gaz ziemny (CNG), jak i płynny (LPG), są paliwem mniej szkodliwym dla środowiska niż benzyna i olej napędowy. Ze względu na swój skład (większą ilość atomów wodoru w porównaniu do ilości atomów węgla) podczas ich spalania powstaje bowiem mniej spalin (a więcej pary wodnej), co przyczynia się do obniżenia emisji cząstek stałych, tlenków azotu i dwutlenku węgla.

Obydwa paliwa gazowe są także tańsze od benzyny i oleju napędowego. Gaz ziemny jest tańszy nawet o 50% ze względu na niski koszt produkcji i niższe opodatkowanie. Jednak samochody napędzane gazem jednego i drugiego rodzaju są droższe w zakupie od samochodów benzynowych, ponieważ z reguły mają dwa układy zasilania paliwem (benzyna i gaz).

Wersje zasilane gazem ziemnym są dostępne u wielu producentów aut. Różnica w cenie zakupu fabrycznie nowego samochodu jest porównywalna jak pomiędzy wysokoprężnym wariantem pojazdu a wariantem benzynowym. W Niemczech samochody osobowe z instalacją na gaz ziemny są opłacalne w porównaniu do wersji benzynowej przy przebiegu rocznym powyżej 7 000 km.

Emitują one przy tym o 25% dwutlenku węgla mniej niż wersje benzynowe o podobnej mocy. Jak już zostało wspomniane wynika to ze składu chemicznego gazu ziemnego. W przypadku LPG redukcja emisji CO₂ jest mniejsza, za to dodatkowy montaż instalacji LPG wypada nieco taniej niż różnica w koszcie zakupu nowego samochodu z fabryczną instalacją CNG.

– Napędy zasilane gazem ziemnym już dziś oferują duży potencjał redukcji emisji CO₂ przy niskich kosztach dodatkowych. Jednak warunkiem dla szerszego upowszechnienia się samochodów zasilanych gazem ziemnym jest znaczna rozbudowa infrastruktury – mówi Volkmar Denner, prezes zarządu spółki Robert Bosch GmbH.

 Które paliwo gazowe jest tańsze?

Obydwa paliwa gazowe do roku 2018 są objęte w Niemczech preferencyjnymi stawkami podatkowymi. Z tablic informacyjnych przy stacjach paliw wynikałoby, że LPG jest tańszy od CNG. Jednak jest to spostrzeżenie tylko częściowo prawdziwe. A to  dlatego, że CNG ma postać gazową i jego jednostką miary są kilogramy, natomiast jednostką miary płynnego gazu LPG są litry. – Porównując wyłącznie ceny, porównujemy de facto dwie różne rzeczy – mówi Heiko Kaiser, ekspert ds. układów zasilania gazem w firmie Bosch. – Jeden kilogram CNG ma wartość energetyczną odpowiadającą około dwóm litrom LPG. Po przeliczeniu kosztu oznacza to, że jedna kilowatogodzina energii z CNG jest o około jedną trzecią tańsza niż uzyskana z LPG.

Instalacja dodatkowa czy fabryczna?

Są na rynku producenci oferujący wersje samochodów z układem zasilania LPG, jednak najczęściej kierowcy decydują się na wykonanie takiej instalacji już po zakupie pojazdu. Jakość instalacji bywa wówczas niższa od montowanej fabrycznie, również trwałość komponentów często pozostawia wiele do życzenia, co w sumie prowadzi do częstszych wizyt w warsztacie i pociąga za sobą dodatkowe koszty.

Inaczej wygląda sprawa z układami CNG, gdyż prawie zawsze są one montowane fabrycznie. Producenci tacy, jak Volkswagen, Fiat czy Opel oferują w swoich pojazdach układy CNG produkcji firmy Bosch. Układy te cechują się równie wysoką jakością i trwałością jak układy zasilania benzyną. Działają przy tym tak, że w razie potrzeby w sposób automatyczny i niezauważalny dla kierowcy następuje przełączenie pomiędzy zasilaniem CNG a benzyną. Układy CNG produkowane przez firmę Bosch umożliwiają także rozruch na gazie zimą i oferują kierowcy praktycznie zawsze możliwość jazdy na tańszym paliwie CNG. Inne tego typu układu muszą w fazie rozruchu korzystać z benzyny, a dopiero po nagrzaniu się silnika przełączają się na zasilanie gazem.

Gdzie można tankować?

Obecnie w Niemczech działa około 6 500 stacji oferujących paliwo LPG. Poprawia się także dostępność paliwa CNG: w tej chwili kierowcy mogą je zatankować w około 1 000 stacji. Należy przy tym mieć na uwadze, że prawie wszystkie samochody zasilane CNG są wyposażone fabrycznie w mały, rezerwowy zbiornik na benzynę. – Rezerwowy zbiornik benzyny zapewnia mobilność w sytuacji utrudnionego dostępu do stacji sprzedających paliwo CNG – mówi Heiko Kaiser. Dodatkową pomocą są aplikacje i systemy nawigacyjne, które wskażą drogę do najbliższej stacji.

Czym się różnią?

Gaz ziemny, znany pod angielską nazwą Compressed Natural Gas (CNG), składa się z cząsteczek metanu (CH4). Związek ten złożony z jednego atomu węgla i czterech atomów wodoru ma wyjątkowo wysoką wartość energetyczną. Gaz ziemny wykorzystywany jest także jako paliwo systemów grzewczych i kuchenek gazowych.

LPG (ang. Liquefied Petroleum Gas)/autogaz jest z kolei mieszaniną propanu (C3H8), propenu (C3H6), butanu (C4H10) i butenu (C4H8). Używa się go także w kempingowych butlach gazowych. W zależności od regionu LPG może mieć różny skład. Przykładowo, w Niemczech składa się głównie z propanu i propenu, natomiast we Francji przede wszystkim z butanu i butenu. Skład paliwa LPG ma wpływ na odporność na spalanie stukowe, jak również na zużycie paliwa. Przykładowo, LPG na bazie butanu ma wyższą wartość energetyczną niż LPG na bazie propanu. Zimą użytkownicy samochodów z instalacją LPG muszą tankować tzw. gaz zimowy o wyższej zawartości propanu, ponieważ przy niskich temperaturach butan wolniej paruje.

Na podstawie materiałów firmy Bosch
Fot. Bosch